Janusz Korczak był wybitnym pedagogiem, który nieszablonowo podchodził do wychowania. Jego metody i podejście do dziecka były nie tylko oryginalne, ale przede wszystkim skuteczne. Wielu pedagogów, wychowawców, nauczycieli, a nawet rodziców wciąż wzoruje się na jego koncepcji. Poniżej przedstawiamy konkretne metody pedagogiczne Janusza Korczaka.
Metody stosowane przez Janusza Korczaka
- Sąd dziecięcy/koleżeński- można było powołać przed niego każdego, kto naruszył obowiązujące w Domu Sierot prawo. Korczak sam kilkakrotnie stawał przed Sądem Domu Sierot powołany za różne swoje działania, które uznane zostały za naruszenie obowiązującego prawa. W sytuacji takiej nie czuł się zażenowany czy upokorzony – przeciwnie - był zadowolony, że Sąd działa bezstronnie. Sąd dziecięcy uczył z jednej strony wspaniałomyślności, a z drugiej – odpowiedzialności.
- wynagrodzenie za pracę – Korczak twierdził, że niesprawiedliwym jest, że dorośli otrzymują wynagrodzenie za swoją pracę, a dzieci są niejako zmuszane do wykonywania zadań. Dlatego też wprowadził wynagrodzenia dla dzieci za wykonywanie różnych prac na rzecz domu. Wynagrodzenia te miały czasem formę pieniężną, dodatku do kieszonkowego czy ozdobnych kartek z pochwałą za odniesione w pracy sukcesy. Artykuł powstał we współpracy z portalem branżowym https://www.wirtusplus.pl/
- sejm (jako forma samorządu) – złożony z rady 20 wychowanków, z których każdy reprezentował 5-osobową grupę. Wspólnie z wychowawcami ustalali regulamin życia w domu, prawa i obowiązku dzieci i dorosłych
- komisja opiekuńcza – starsi wychowankowie pomagali nowo przybyłym odnaleźć się w nowej sytuacji (pomoc trwała trzy miesiące). Dzięki temu w dzieciach rozwijały się pożądane cechy charakteru – opiekuńczość, troska o innych, odpowiedzialność
- posiedzenia – zebrania, podczas których omawiano różne kwestie i podejmowano wspólne decyzje – głos miała zarówno rada dziecięca oraz dorośli
- tablica – była zawieszona w widocznym i łatwo dostępnym miejscu, by każdy mógł w razie potrzeby z niej skorzystać. Stanowiła miejsce komunikacji między dziećmi, a opiekunami. Obok znajdowała się półka, na której umieszczano rzeczy potrzebne dzieciom, np. słowniki, encyklopedie, gry, plan miasta itp.
- szafa znalezionych rzeczy – tam odkładano znalezione rzeczy, jeżeli nie było wiadomo do kogo należą. Jeżeli ktoś coś zgubił, szafa była pierwszym miejscem, gdzie mógł to odzyskać.
- sklepik – miejsce, w którym wydawano różne rzeczy, np. przybory szkolne. Co ważne były one wydawane tylko w określonych godzinach, dlatego dzieci musiały pilnować pilnować czasu – jeżeli się spóźniły, musiały czekać do następnego dnia lub płacić drobne kwoty. Takie rozwiązanie uczyło dzieci obowiązkowości i planowania swojego życia
- dyżury porządkowe/wieszadło na szczotki – dzieci miały zaplanowane dyżury, z których musiały się wywiązać. W wyznaczonym miejscu znajdywały się szczotki, ścierki, wiadra i inne potrzebne do utrzymania porządku rzeczy. Dzieci nie tylko musiały dbać o porządek, ale także odkładać rzeczy na miejsce, aby kolejne osoby mogły wykonać swoje zadania. Dzięki temu rozwiązaniu dzieci uczyły się porządku i odpowiedzialności.
- kalendarz – ustalano święta oficjalne i mniej oficjalne (np. dzień brudasa)
- pocztówki – były nie tylko wspomnianą formą wynagrodzenia za pracę (pocztówki z gratulacjami za postępy) ale też sygnałem, że każde z dzieci jest ważne – pocztówki z życzeniami otrzymywano, np. z okazji urodzin, co udowadniało, że pamięta się o nich
- gazetka „Mały Przegląd” - pismo redagowane przez same dzieci. Było to pierwsze pismo, którego autorami i redaktorami były dzieci. Pisały teksty, robiły wywiady, opisywały święta, które obchodziły z rodzicami, opisywali także życie bieżące, a przede wszystkim przykre wydarzenia związane z narastającym w latach 30. Antysemityzmem. Stworzenie gazety było wynikiem obserwacji Korczaka – zauważył, że ważne dla dziecka jest, by mogło wypowiadać się nie tylko w rozmowie, lecz żeby także na piśmie mogło pozostawić ślad swego myślenia i rozumowania.
Metody te dowodzą, że Korczak potrafił podejść wychowawczo do każdego aspektu życia dziecka – tak, jak to być powinno.
